De voorbije jaren dikten de Mechelse schulden aardig aan. In 2015 klom onze Dijlestad naar plaats vijf in de top-10 van steden en gemeenten met de hoogste schuld per inwoner. In 2012 was Mechelen al naar plek negen geslopen. Moeten we ons zorgen beginnen maken?
De knappe revival van Mechelen, het voorbije decennium, heeft ook een keerzijde: een dreigende schuld waarmee Mechelen verhoudingsgewijs bij de absolute top zit in Vlaanderen. Met de plaatsen drie en vier scheelde het in 2015 bitter weinig euro’s.
Bevolkingsgroei
Dat Mechelen net niet op het podium belandde is onder meer te danken aan de sterke bevolkingsgroei van onze stad. In de periode van 1 januari 2012 tot 1 januari 2015 kwamen er 1.650 inwoners bij. Een nulgroei had Mechelen plaats vier opgeleverd, een daling van een 400-tal inwoners de derde plek. Om maar te zeggen dat die plaatsen drie, vier en vijf aan elkaar gewaagd zijn.
De bevolkingsprognose voor Mechelen is de komende jaren trouwens erg rooskleurig: een blijvende sterke groei die in 2030 vermoedelijk tot zowat 94.000 inwoners leidt – nauwelijks minder dan Leuven. Dat de schuld per inwoner hiermee getemperd wordt, is aardig meegenomen.
Verborgen schulden
Toch lijkt die schuld per inwoner nog een onderschatting van de werkelijke Mechelse financiële situatie. Mechelen gaf namelijk ook nog voor 50 miljoen euro uit aan obligatieleningen die pas op verre eindvervaldagen in de jaren ‘24, ‘29, ‘30, ‘34 en ‘35 in één keer moeten terugbetaald.
Jan Leroy, directeur Bestuur van de Vereniging voor Steden en Gemeenten, waarschuwde al in 2011 voor dergelijke bulletleningen:
Door op zeer lange termijn te lenen (en desnoods zonder tussentijdse aflossingen, met zogenaamde bulletleningen) zakken de jaarlijkse aflossingen en wordt het gemakkelijker om aan de structurele evenwichtsvereiste te voldoen.
Ook het Mechels stadsbestuur erkent in de toelichtingsrapporten bij haar meerjarenplanning het gevaar en geeft toe dat zij vandaag het aandeel bulletleningen niet verder wil opdrijven om de risico’s niet onbeheersbaar te maken:
In de gemeenteraad van 27 oktober 2015 is een bestek goedgekeurd voor de opname van 20.000.000 euro eigen aandeel en 2.190.000 euro doorgeefleningen via bankleningen. Drie redenen liggen aan de basis: (…) het aandeel van bullets niet verder opdrijven om de risico’s niet onbeheersbaar [sic] te maken.
Op zich hoeft een bulletlening niet per se problematisch te zijn, zolang de stad maar voldoende reserves aanlegt om het eindkapitaal op die nog verre eindvervaldag te kunnen terugbetalen. (Waar we die reserves precies moeten terugvinden in de begroting, konden we voorlopig nog niet achterhalen.)
Geven en nemen
Wist je trouwens dat het stadsbestuur een doorgeeflening aan derden niet als “eigen aandeel” ziet? Behalve dan de doorgeefleningen aan AGB MAC en vzw Brouwgebouw Lamot, omdat deze bijna volledig vergoed worden via een toelage van de Stad. Toch zijn ook doorgeefleningen aan derden niet zonder risico, bewees het debacle met Mechelen Morgen onlangs nog. De opgeheven cvba Mechelen Morgen kreeg dit jaar een doorgeeflening van 570.000 euro en eerder ook al een investeringsvergoeding van 91.000 euro.
Het onderscheid tussen “eigen schulden” en “schulden aangegaan ten laste van derden” wordt niet gemaakt in de rapportering aan de Vlaamse overheid.
Of Mechelen straks het Detroit aan de Dijle wordt? Mechelen is het tegenbeeld van een stad in verval met wegtrekkende inwoners. Wel is de schuldenlast erg hoog en vormen “verborgen schulden” een bijkomende budgettaire hindernis voor toekomstige bestuursploegen.
Follow @asgaupaustUPDATE: En voor niet-Mechelaars plaatsen we alle gemeenteschulden op een kaartje…
As Gau Paust 